Tóm tắt:

Việt Nam được thiên nhiên ưu đãi với nguồn tài nguyên đá quý corindon – bao gồm ruby và sapphire – phong phú, đa dạng cả về chất lượng, màu sắc lẫn hình thức phân bố. Các mỏ đá quý nổi bật như Lục Yên (Yên Bái), Quỳ Châu (Nghệ An), hay một số khu vực thuộc Tây Nguyên như Đắk Nông, Lâm Đồng đã và đang cung cấp hàng ngàn carat đá quý ra thị trường trong nước và quốc tế, đóng góp vào nguồn thu không nhỏ cho địa phương. Tuy nhiên, ngành công nghiệp đá quý tại Việt Nam vẫn chưa được phát triển xứng tầm với tiềm năng sẵn có. Hoạt động khai thác phần lớn còn mang tính chất tự phát, nhỏ lẻ, thiếu quy hoạch và chưa được giám sát chặt chẽ về môi trường và tài nguyên. Bên cạnh đó, lĩnh vực chế tác đá quý trong nước còn nhiều hạn chế, trình độ kỹ thuật chưa đồng đều, chưa xây dựng được thương hiệu mạnh trên thị trường quốc tế. Công tác nghiên cứu, đánh giá giá trị ngọc học và ứng dụng khoa học – công nghệ trong phân loại, xử lý, giám định đá quý vẫn còn thô sơ, thiếu sự phối hợp giữa các cơ sở đào tạo, viện nghiên cứu và doanh nghiệp. Bài viết này tập trung phân tích một cách hệ thống hiện trạng tài nguyên corindon tại Việt Nam, đặc điểm phân bố, tiềm năng phát triển cũng như những tồn tại, bất cập trong khai thác nguồn gốc xuất sứ, chế tác, thương mại. Từ đó, đề xuất một số định hướng chiến lược để phát triển ngành đá quý theo hướng bền vững, nâng cao chuỗi giá trị, gắn với du lịch địa chất và thương hiệu quốc gia trong thời kỳ kỷ nguyên mới đất nước vươn mình ra thế giới.